جشن چهلم نوروز، یکی از جشن‌های زیبای ایران باستان است که در روز دهم اردیبهشت ماه به‌عنوان یکی از آیین‌های نوروزی در مناطق مرکزی ایران برگزار می‌شود. این جشن به جشن “چلمو” نیز شناخته می‌شود. در این روز، مردم به دامنه‌های کوهها، کنار چشمه‌ها و دشت‌ها می‌روند و غذاهای مخصوصی مانند آش رشته و آش شیر را به همراه میوه‌ها و تنقلات به دامن طبیعت می‌برند. این جشن به منظور نکوداشت عید نوروز و برقراری اتحاد و همدلی برگزار می‌شود.
تاریخچه جشن چلمو
جشن چلمو، از اصیل‌ترین و زیباترین رویدادهای تاریخی ایران، جشن‌های ایران باستان است که از گذشته تا امروز در جای‌جای ایران برگزار می‌شوند. مردم ایران باستان پیروی دین زرتشتی بودند که مهم‌ترین مفاهیم این دین نکوهش بدی و پاسداشت نیکی است. به همین منظور مردم ایران باستان جشن‌های متنوعی برای نکوداشت نیکی و برقراری اتحاد و همدلی می‌کردند. ریشه اوستایی کلمه جشن، «یسن» و به معنی ستایش و پرستش است که ماهیت جشن‌های زرتشتی را نشان می‌دهد. این جشن‌ها فرهنگ غنی ایرانیان را به نمایش می‌گذارد و نام بعضی از آنها در فهرست میراث فرهنگی و معنوی ایران در یونسکو به ثبت رسیده است. برگزاری و زنده نگه داشتن این مراسم از اهمیت بالایی برخوردار است و انواع مختلفی دارند که متاسفانه بعضی از آنها سال‌ها فراموش شده‌اند. جشن چهلم نوروز یکی از جشن‌های زیبای ایران باستان است که روز دهم اردیبهشت در برخی از مناطق مرکزی برای نکوداشت عید نوروز برگزار می‌شود.
آداب جشن چهلم نوروز
- دید و بازدید و جمع شدن کنار هم: هدف از برگزاری این جشن، جمع شدن دور هم، دید و بازدید، نزدیک شدن دل‌ها، گردش و شادی است.
- رفتن به دامن طبیعت: مردم به دامنه‌های کوهها، کنار چشمه‌ها و دشت‌ها می‌روند و غذاهای مخصوصی مانند آش رشته و آش شیر را به همراه میوه‌ها و تنقلات به دامن طبیعت می‌برند.
- پختن آش شیر: آش شیر از خوراکی‌های رایج در این جشن است که مردم معتقدند شیری که در شروع فصل شیردوشی تهیه می‌شود باید بین مردم تقسیم شود تا موجب خیر و برکت شود.
- آبتنی در چشمه سعدی: در شیراز، زنان و مردان در ساعاتی متفاوت در چشمه سعدی آبتنی می‌کردند و به اعتقاد آنها در این روز یک ماهی سر از آب بیرون می‌آورد و انگشتری همراه خود دارد که نشانه بخت و اقبال است.
- زیارت شاه خیرالله در کرمان: مردم کرمان به زیارت شاه خیرالله می‌رفتند.
- دود کردن کندر و اسفند: به غروب چهلم نوروز «تنگ شوم» گفته می‌شد و مردم کندر و اسفند دود می‌کردند.
این جشن در مناطق مرکزی ایران و مناطقی که زردتشتیان زندگی می‌کنند، از جمله کرمان، شیراز، یزد و بخش پاریز که از توابع شهرستان سیرجان است، برگزار می‌شود. جشن چهلم نوروز نمایانگر فرهنگ غنی ایرانیان و اهمیت برقراری اتحاد و همدلی در جامعه است.